Met spullenbibliotheken op weg naar digitale inclusie

Met spullenbibliotheken op weg naar digitale inclusie

Eva van Velzen
geschreven door Eva van Velzenlaatst aangepast op 31/08/2022
Verslag van de co-creatiesessie in juni 2022
Co-creatiesessie over inclusieve digitale tools voor deelinitiatieven op 10 juni 2022 - foto: Ines Vanlangendonck
Co-creatiesessie over inclusieve digitale tools voor deelinitiatieven op 10 juni 2022 - foto: Ines Vanlangendonck

 

Samen met het Vlaams Overleg Spelotheken en de Zweedse Leksaksbiblioteket doorloopt De Transformisten een boeiend Erasmus+ project rond de gebruiksvriendelijkheid en inclusiviteit van digitale tools voor deelinitiatieven.

In april 2022 trok een Belgische delegatie met medewerkers en vrijwilligers van Babytheken en spelotheken naar Göteborg in Zweden om ervaringen, uitdagingen en dromen uit te wisselen met lokale spelotheken. Hier vind je een kort verslag.

Op 10 juni zetten de Belgische projectpartners een volgende stap met een interactieve workshop rond gebruiksvriendelijkheid en digitale inclusie. Voor die workshop inviteerden De Transformisten en het Vlaams Overleg Spelotheken niet alleen medewerkers, vrijwilligers en gebruikers van Babytheken en spelotheken, maar ook mensen die betrokken zijn bij andere deelinitiatieven (zoals gereedschapsbibliotheken). Die initiatieven gebruiken allemaal websites of apps voor het delen van hun catalogus, reservaties, de registratie van ontleningen… En het Erasmus+ project wil een antwoord formuleren op al hun concrete ervaringen en uitdagingen.

De ambitie van het project is: spullenbibliotheken toegankelijk maken voor iedereen, bijdragen aan de grote doorbraak van spullen delen. Want meer delen en hergebruiken kan ons helpen om de vraag naar nieuwe grondstoffen en energie te laten zakken. Dat is noodzakelijk voor milieu en klimaat én goed voor onze portemonnee.

 

In de schoenen van de gebruiker

Ines Vanlangendonck, expert digitale transformatie en duurzame innovatie, kreeg de opdracht om de workshop te begeleiden. Dit is haar verslag.

Deelinitiatieven laten doorbreken bij een ruim en divers publiek? Het helpt om bijbehorende websites en apps gebruiksvriendelijker te maken

Wanneer je deelinitiatieven zoals spelotheken en Babytheken wil laten doorbreken bij een ruim en divers publiek, dan helpt het om de bijbehorende websites en apps gebruiksvriendelijker te maken.

Werken aan gebruiksvriendelijkheid doe je in de eerste plaats door in de schoenen van de gebruiker te gaan staan. Daarom startten we onze workshop met empathie-oefeningen. Is het makkelijk praktische informatie te vinden over de school van je kind wanneer de website in een taal is die je maar beperkt beheerst? Wat gebeurt er als je informatie moet zoeken over onderwerpen waarvan je de woordenschat niet kent? Vind je de weg wanneer de kleurcodes en vormen van de verkeersborden niet vertrouwd zijn?

 

Door de ogen van de vrijwilliger

Daarna hielden de deelnemers de digitale tools die ze zelf gebruiken voor hun deelinitiatief kritisch tegen het licht (onder meer de webplatforms MyTurn en Lend Engine). Samen noteerden ze de tere punten in de processen: je registreren als gebruiker, spullen opzoeken, reserveren, ontleningen registreren. Het blijkt niet altijd vanzelfsprekend hoe je een gebruikersaccount kunt aanmaken. Het is onduidelijk op welke manier je iets kunt reserveren. De gebruiker kan een fout maken, maar wordt daar niet op gewezen. De gebruiker moet soms een ingewikkeld formulier invullen met aanwijzingen die meer verwarren dan richting geven.

Leerrijk aan onze testronde was: niet alleen de gebruikte software zorgt voor hindernissen, ook de teksten en foto’s die wij op ons webplatform plaatsen, kunnen drempels opwerpen. Het is best veel werk om elk item dat een deelinitiatief uitleent, een goede beschrijving mee te geven in een online catalogus. Maar de deelnemers concluderen samen: om een divers publiek goed te bedienen, moet je streven naar heldere taal en eenvormigheid (vb. alle informatie op een pagina in dezelfde taal).

 

In het hoofd van de software-ontwikkelaar

Omdat de trekkers van spelotheken, Babytheken, gereedschapsbibliotheken enz. de gebruiksvriendelijkheid van hun online catalogus, reservatie- en registratiesysteem willen aanpakken in samenwerking met software-ontwikkelaars, vinden ze het handig om beter te weten op welke manier software ontworpen en gebouwd wordt.

Ze leerden dat elke knop, elk scherm, elk stappenplan in software voortkomt uit keuzes van ontwerpers. Ze kwamen meer te weten over patronen die de gebruiksvriendelijkheid verhogen. Sommige werken beter dan andere, daar moeten software-ontwikkelaars rekening mee houden.

Vandaag weten we dat ontwikkelaars tot een beter software-ontwerp komen wanneer ze samenwerken met eindgebruikers. Co-creatie tussen ontwikkelaars en diverse gebruikers leidt tot een vooruitgang in inclusieve software. In de workshop kregen vrijwilligers en gebruikers van deelinitiatieven alvast inzicht en woordenschat mee om beter te kunnen samenwerken met software-ontwerpers.

Ze noteerden ook waar ze extra tips voor inclusieve websites en apps kunnen vinden: Gebruiker centraal, ontwikkeld voor Nederlandse overheidsdiensten, is een handige toolkit met tips voor het betrekken van specifieke doelgroepen zoals laaggeletterden, immigranten, mensen met autisme, mensen met een lichte verstandelijke beperking… De Vlaamse organisatie Wablieft biedt tips en begeleiding rond helder taalgebruik.

 

Een veilige plek

We verdiepten ons verder in de diversiteit aan gebruikers en potentiële vrijwilligers van deelinitiatieven. Daarbij kwamen naast praktische belemmeringen zoals taal en herkenning ook de onderliggende emoties aan bod.

Bieden de deelinitiatieven voldoende veiligheid? Veel kwetsbare mensen staan achterdochtig tegenover nieuwe diensten en systemen. Het vraagt veel durf om iets nieuws te doen. Hoe laat je mensen toe iets uit te proberen zonder meteen een groot engagement te vragen? Hoe creëer je een veilige plek wanneer je voordeur een software-platform is?

 

Deuren openen

Wat maakt dat we met de ene app of website makkelijk overweg kunnen en de andere ons kopzorgen bezorgt? Dat is niet toevallig, ontdekten we in deze workshop.

Apps en websites staan vol ‘deurklinken’, geef gebruikers de kans om vlot de deur te openen

We zijn heel vertrouwd met gebruiksvriendelijkheid in ons dagelijks leven. Een deurklink weten we prima te bedienen. Een deurklink die niet lijkt op een deurklink, brengt ons in de war. Moet ik draaien, trekken, schuiven?

Apps en websites staan vol ‘deurklinken’, laten we gebruikers de kans geven om vlot de deur te openen naar datgene waarnaar ze op zoek zijn.

 

Het Erasmus+ project 'An inclusive perspective to digital tools in lending libraries’ is een initiatief van De Transformisten vzw, Vlaams Overleg Spelotheken vzw en Leksaksbiblioteket (SE) met steun van de Europese Unie. Dit artikel is geschreven door Ines Vanlangendonck i.s.m. De Transformisten.

Foto’s, ontwerp, uitvoering door DUST studio: architecten, designers en makers in Tucson, VS zie dustdb.com
Foto’s, ontwerp, uitvoering door DUST studio: architecten, designers en makers in Tucson, VS zie dustdb.com
Europese Commissie, Erasmus+