Op 24 april 2013 stortte in Bangladesh het fabriekscomplex Rana Plaza in. In die ramp kwamen 1.134 textielarbeid.st.ers om het leven; bijna 2.600 arbeid.st.ers raakten gewond. Vandaag is het nog steeds nodig om actie te voeren voor veilige werkomstandigheden. De Transformisten nam deel aan een actie van Schone Kleren Campagne en AchACT op het Muntplein in Brussel. Samen met een brede coalitie van middenveldorganisaties (vakbonden, ngo’s, consumentenorganisaties) spraken we grote modemerken als Levi's, Lee en Wrangler aan op hun verantwoordelijkheid om geloofwaardige afspraken te maken over de veiligheid van textielarbeid.st.ers. We richtten ons tegelijk tot Europarlementsleden die in Straatsburg een historische Europese richtlijn over de zorgplicht van bedrijven stemmen.
11 jaar na de dodelijkste tragedie in de mode-industrie is er een wijdverspreid bewustzijn over de arbeidsomstandigheden in onze geglobaliseerde industrieën. Rana Plaza heeft geleid tot voorheen ongekende bindende overeenkomsten tussen merken en vakbonden. Er is een internationaal veiligheidsprogramma dat fabrieken in Bangladesh veiliger maakt en sinds kort ook in Pakistan. Lees hier meer over het International Accord for Health and Safety in the Textile and Garment Industry (een reeks akkoorden gestart met het Accord on Fire and Building Safety in Bangladesh in 2013).
Toch sterven er nog steeds arbeiders op hun werkplek in gevaarlijke en onhygiënische kledingfabrieken. En er zijn nog steeds grote modemerken, zoals jeansgiganten Levi's, Lee en Wrangler, die weigeren om het internationale akkoord te onderschrijven. Hannelore Hillesum van Schone Kleren Campagne vertelt daarover:
"Die bedrijven zijn van mening dat hun eigen audits effectief zijn. Toch meldde Levi's zelf in 2020 dat 50% van haar fabrieken in Zuid-Azië en 57% van haar fabrieken in Noord-Azië gezondheids- en veiligheidsproblemen hadden. In 2022 stierven vier arbeiders na het inademen van giftige dampen in een denimfabriek in Pakistan die voor Levi's produceerde. Tegenwoordig valt meer dan de helft van de fabrieken in Bangladesh die aan Levi's leveren onder het internationaal akkoord voor veiligheid en gezondheid in de textielindustrie. Levi's profiteert van de voortgang van het programma zonder er financieel of politiek aan deel te nemen. Het is dringend noodzakelijk dat alle detailhandelaren die inkopen in Bangladesh en Pakistan zich committeren aan de International Health and Safety Agreement for the Textile and Clothing Industry."
Ook in de Europese politiek is de 11de verjaardag van de Rana Plaza ramp een belangrijke dag. Vandaag stemt het Europees Parlement in Straatsburg immers over nieuwe bindende regels om ervoor te zorgen dat bedrijven zich verantwoordelijk gedragen. Met de 'Corporate Sustainability Due Diligence'-richtlijn lanceert Europa de meest ambitieuze wetgeving ter wereld om bedrijven te verplichten verantwoordelijkheid te nemen voor de impact van hun activiteiten op mensenrechten en het milieu, in de hele waardeketen dus ook in dochterondernemingen, zowel binnen als buiten de EU.
Ook daar is het middenveld aanwezig. Ngo's als 11.11.11 voeren al jaren campagne voeren voor bindende, sterke en ambitieuze wetgeving over de zorgplicht van bedrijven. Marc Maes van 11.11.11 en de Werkgroep Corporate Accountability zegt daarover: "De stemming in het Europese Parlement over de zorgplicht richtlijn is een belangrijke stap in de richting van respect voor mensenrechten en milieurechten. Maar de politieke spelletjes en de vele wendingen die eraan voorafgingen, onder zware druk van de bedrijfslobby, hebben de inhoud van de tekst afgezwakt tot het absolute minimum. Daaruit blijkt dat strijden voor verantwoord ondernemen, belangrijk zal blijven."
Vakbonden ACV en ABVV zeggen daarover: "De mode-industrie illustreert de straffeloosheid van bedrijven. Het is het gebied van massale uitbuiting van arbeiders, waar vakbondsvrijheid bijna systematisch onderdrukt wordt. Afgelopen herfst werden 4 arbeiders uit Bangladesh gedood tijdens demonstraties voor een fatsoenlijk minimumloon, tientallen raakten gewond en honderden werden zonder grond aangeklaagd voor strafbare feiten. Bedrijven zijn verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden in hun toeleveringsketens en moeten vanaf vandaag hun zorgplicht voor de hele waardeketen opnemen, in het bijzonder door de Internationale Overeenkomst inzake gezondheid en veiligheid in fabrieken te ondertekenen, door ervoor te zorgen dat de vrijheid van vereniging wordt gerespecteerd en door fatsoenlijke lonen te garanderen".
De Schone Kleren Campagne is een coalitie van vakbonden, ngo's en consumentenorganisaties: WSM, ABVV, ACV, FOS, ACV Puls, BBTK, ACV Metea, ABVV Algemene Centrale, Test Aankoop en De Transformisten. De Schone Kleren Campagne maakt deel uit van het internationale Schone Kleren Campagne-netwerk, dat 17 coalities in Europa en meer dan 200 partners wereldwijd telt. De Schone Kleren Campagne werkt nauw samen met haar Franstalige tegenhanger achACT.
